Bost egun faltan gaude urteko hitzordurik nagusienaz berriz ere gozatzeko. Aukera ona iruditu zaigu gure euskarazko ataritxo honetan begirada atzerantz bota eta Urrezko Koparen historiari errepasotxo bat emateko.
Gaur ezagutzen dugun sari nagusi honen ideia 1966an ernaldu zen. Urte hartan hipodromoaren mende erdia ospatzeko lasterketa berezi bat antolatzea otu zitzaien. Ordura arte Donostiako Sari Nagusia zen karrerarik ospetsuena eta, oraindik orain, maiteenetakoa ere bada bertako hainbat turfzaleentzat. Mendeurren erdia ospatzeko lasterketa horrek oihartzun handia izan zuen nazioartean, baina hurrrengo hiru urteetan zaldien izurrite batek mugak ixtera behartu zuen eta ez zen karrera berriz jokatu 1969ra arte. Urte horretatik aurrera, gaur ezagutzen dugun izen berarekin, ekin zitzaion Donostiako Urrezko Kopari.
50 edizio, 12 garaipen atzerritar
50 edizio joan dira ordutik. Pasadizo eta istorio bereziz beterikoak, Urrezko Kopari xarma berezi bat eman diotenak, estatuko sari garrantzitsuenaren tokian jartzeraino. Atzerrian ospe handia hartzen joan da eta bereziki azken hamarkadan kanpotik etorritako partaideak gero eta ugariagoak izan dira, lasterketa Le Dèfi du Galop ligaxkan 2007an sartzearen ondorioz. Kanpotarren garaipenak dozena bat izan dira (7 Dèfi du Galop denetik), gehienak Frantziatik etorritakoak, lehenengo edizioko Phaiusena adibidez. Baina izan dira tartean urrutiagotik etorritakoak, Dzudo poloniarraren kasua 1983an edo berriki Amazing Red ingelesarena 2019an. Beste garaipen atzerritarrak hauek izan dira: Petit Loup (1992, Criquette Head), Labirinto (2003, R. Collet), Pro Ken (2006, R. Collet), Le Carnaval (2007, E. Sotteau), Young Tyger (2009, F. Rohaut), Jo All The Way (2012, E. Lellouche), Narrow Hill (2015, P. Sogorb), Scalambra (2015 , F. Rohaut) eta Cnicht (2018, D. Henderson).
Urrea hamarkadaz-hamarkada
70. hamarkada hipodromoan ohikoa izaten zen Mendoza-Rosales zalditegien arteko lehia izan zen protagonista. Lehenengoarentzat Favallú (1977) eta El Señor (1978) bezalakoek irabazi zuten Roman Martinekin eta bigarrenarentzat My Mourne (1972), Chacal (1974 eta 1975), Tucuman (1979) eta Sacara (1980), hauetako hirutan Claudio Carudel mitikoarekin. 1976an Rheffissimo handiak bere izena ere utzi zuen Urrean R. Martinekin.
80ko hamarkadan ere gurean ohorezko toki bat izatera iritsitako izenak ere aurki daitezke: Indian Prince (1982), Chayotte (1985) edota Akelarre (1990), adibidez. Garai honetan kopa estatuan geratzen zen ia beti, aipatutako Dzudo exotikoaren urtean izan ezik.
90. hamarkadan Koparen diru poltsa ederki handitu zen (90.000€ ingurura iritsiz, Urrezko Kopa 1G zen orduan!) eta sona handiko irabazleak aurki daitezke, Petit Loup Al Maktouma adibidez 1992an. Garai honetakoan dira Madrileña zalditegiko bi garaipenak (Madrileño 1995an eta Kashwan 1998an) edo orain berriz indartsu dabilen M. de Miraflores zalditegiarena (Persian Ruler 1999an). Anekdota gisa, aipatu jarraian irabazitako bi azken hauek anaiak zirela.
XXI. mendeko lehenengo hamarkada etxeko garaipen batekin hasi zen: Ehun zalditegiko Jafarena 2000. urtean. Sorpresa galantak ere aurki daitezke, edizio batzuetako loteen ahulezia agerian utziz, Dangerously Goodena 2002an edo Le Carnaval frantsesarena 2007an, adibidez. Baina baita betirako gogoan gordeko ditugun ohorezko izenak: Bannaby (2008 eta 2010) edota Young Tyger (2009). Hamarkada honetakoa da ere Madroños zalditegiaren biko jarraitua (Jacira 2004an eta Fol Parade 2005ean), Mauri Delcher gazte baten prestakuntzapean.
Azken hamarkada honetan berriz, bereziki gogoangarria zaigu Abdelek Janacekekin Celtic Rocki irabazitako zuzen mitikoa 2013an. Tristea ere 2017an, positibo bat tarteko, pistan Wild King gazteak irabazitakoa Sant Alberto beteranoaren kurrikulumera pasa zeneko kopa hura. Boteretsua ere Flanders Flame gazteportugaldarraren garaipena hipodromoaren mendeurrenean, 2016an. Kanpotar garaipen ugari izan dira azken urte hauetan (azken sei edizioak!), baina baita lehenengoa ere Ana Imaz entrenatzaile euskaldunarentzat, Pazifiksturm zaldiarena 2012an.
Kategoriari dagokionez, Urrezko Kopa bere garairik onenetan 1G kategorian sartzeraino iritsi zen, Europako puntako karreren zirkuituan alegia. Urteekin pisua galtzen joan da eta azken hamarkadan Listed kategorian sailkatuta egon izan da. Aurten, zoritxarrez, beste espaloi bat behera egin du, 1 kategoriaraino.
Urrezko Kopako garaileak zenbakitan
Estatukoak: 38 vs Atzerritarrak: 12.
Zaharrak: 32 vs Klasikoak (3 urte): 18.
Arrak: 45 vs Behorrak: 5.
Errepikatu dutenen rankinga:
ZALDIAK: Chacal (2); Persian Ruler (2); Bannaby (2).
ZALDITEGIAK: Cuadra Rosales (5); Cuadra Mendoza (3); Cuadra Madroños (2); Cuadra Madrileña (2); Conde de Villapadierna (2); Duque de Alburquerque (2); Cuadra Miranda (2).
ENTRENATZAILEAK: Fulgencio de Diego (5); Mauri Delcher S. (4); Roman Martin (3); A. Penna (2); Elie Lellouche (2); Facundo Bedouret (2); François Rohaut (2); Jesus Mendez (2); Rodolophe Collet (2).
JOCKEYAK: Roman Martin (5); Claudio Carudel (4); Jean Bernard Eyquem (3); Gérard Chirurgien (2); John Reid (2); Jorge Horcajada (3); José Luis Martínez (2); Julien Grosjean (2); Philippe Sogorb (2); R.C. Montenegro (2); Roman Martin Vidania (2), Santiago Calle (2).
Irabazleen zerrenda (1969-2019)
| URTEA* | ZALDIA | JOCKEYA | ENTRENATZAILEA | ZALDITEGIA |
| 2019 | AMAZING RED | José Luis Martínez | Edward A.L. Dunlop | The Hon R J Arculli |
| 2018 | CNICHT | Roberto Carlos Montenegro | David Henderson | Nicholas Hughes |
| 2017 | SANT’ALBERTO | José Luis Borrego | D¡ogo Teixeira | Silver |
| 2016 | FLANDERS FLAME | Ricardo Sousa | Helder Pereira | Nossa Senhora Do Vale |
| 2015 | SCALAMBRA | François Xabier Bertras | François Rohaut | Maurice Lagasse |
| 2014 | NARROW HILL | Roberto Carlos Montenegro | Philippe Sogorb | Simon Springer |
| 2013 | ABDEL | Václav Janáček | Ioannes Osorio | Duque de Alburquerque |
| 2012 | PAZIFIKSTURM | Jean Baptiste Hamel | Ana Ímaz Ceca | Martul |
| 2011 | JO ALL THE WAY | Philippe Sogorb | Elie Lellouche | Gérard Agustin Normand |
| 2010 | BANNABY | Julien Grosjean | Mauricio Delcher Sánchez | Miranda |
| 2009 | YOUNG TIGER | Jean Bernard Eyquem | François Rohaut | Javier Gispert |
| 2008 | BANNABY | Julien Grosjean | Mauricio Delcher Sánchez | Miranda |
| 2007 | LE CARNAVAL | Jean Bernard Eyquem | Erick Sotteau | E. Bergounoux |
| 2006 | PRO KEN | Ciryl Stefan | Rodolphe Collet | F. Grine |
| 2005 | FOL PARADE | Jorge Horcajada | Mauricio Delcher Sánchez | Madroños |
| 2004 | JACIRA | Jorge Horcajada | Mauricio Delcher Sánchez | Madroños |
| 2003 | LABIRINTO | Frédéric Spanu | Rodolphe Collet | J.P. Mio |
| 2002 | DANGEROUSLY GOOD | John Fortune | Joseph H. Brown | N. y J. Racing |
| 2001 | PERSIAN RULER | Jorge Horcajada | Facundo Bedouret | Hipódromos y Caballos |
| 2000 | JAFAR | Jean Bernard Eyquem | Román Martín | Ehun |
| 1999 | PERSIAN RULER | Óscar Ortiz de Urbina | Dominique Sepulchre | Marqués de Miraflores |
| 1998 | KASHWAN | Philippe Sogorb | Elie Lellouche | Madrileña |
| 1997 | LEONARD QUERCUS | Santiago Calle | Facundo Bedouret | Yeguada El Espinar |
| 1996 | MDUDU | Santiago Calle | Juan Campos | Laia |
| 1995 | MADRILEÑO | José Luis Martínez | Román Martín | Madrileña |
| 1994 | KING COBRA | Francisco Rodríguez | Diego Martínez | Dos Hermanas |
| 1993 | CALIFE D’OR | Gérard Chirurgien | Iván Fierro | Cascorro |
| 1992 | PETIT LOUP | Gérald Mossé | Criquette Head | M. al Maktoum |
| 1991 | ONE TO TWO | Gérard Chirurgien | Ángel Ímaz | El Ventorrillo |
| 1990 | AKELARRE | John Reid | José Luis de Salas | Lortenia |
| 1989 | ADELANTON | Patrick Gilson | Enrique Bedouret | Alborada |
| 1988 | GLAUCO | Román Martín Vidania | Alberto Trujillano | Duque de Alburquerque |
| 1987 | EL CRICRI | Olindo Mongelluzzo | Mauricio Delcher | Machin |
| 1986 | LUNAR | Román Martín Vidania | Román Martín | Los Olivos |
| 1985 | CHAYOTTE | John Reid | Juan Luis Maroto | J.M.Escriña |
| 1984 | LA NOVIA | Bartolomé Gelabert | M. Sarachi | Mendoza |
| 1983 | DZUDO | Y. Georges | A. Klimscha | H. Johanson |
| 1982 | INDIAN PRINCE | A. Fernández | José Antonio Borrego | Pharis |
| 1981 | CARNAVAL | Juan Pedro Espinosa | M. García | Hinanes |
| 1980 | SACARA | Paulino García | Fulgencio de Diego | Rosales |
| 1979 | TUCUMAN | Claudio Carudel | Fulgencio de Diego | Rosales |
| 1978 | EL SEÑOR | Román Martín | A. Penna | Mendoza |
| 1977 | FAVALLU | Román Martín | A. Penna | Mendoza |
| 1976 | RHEFFISSIMO | Román Martín | Jesús Méndez | Conde de Villapadierna |
| 1975 | CHACAL | Claudio Carudel | Fulgencio de Diego | Rosales |
| 1974 | CHACAL | Claudio Carudel | Fulgencio de Diego | Rosales |
| 1973 | BOCCHERINI | Román Martín | E. Ceca | Pascualete |
| 1972 | MY MOURNE | José Antonio Borrego | Fulgencio de Diego | Rosales |
| 1971 | TERBORCH | Román Martín | F. Galdeano T. | Yeguada Arnus |
| 1970 | DONAGUA | Claudio Carudel | Jesús Méndez | Conde de Villapadierna |
| 1969 | PHAIUS | M. Bouland | F. Mathet | Arpad Plesch |
